Trouw van 15 november 2004, Pagina 19, de Gids Interview

De begrafenisprijs gaat morgen misschien naar zanger/cellist Vincent de Lange. 'Geen beter publiek dan begrafenispubliek.'

SANDRA KOOKE

Hij praat een beetje lacherig over 'de oscar van de begrafeniswereld', waarvoor is genomineerd. Maar eigenlijk voelt Vincent de Lange zich heel goed thuis op begrafenissen. Met zijn zelfgemaakte liedjes zorgt hij vaak voor het meditatieve moment. Met dat 'product' strijdt hij zaterdag tegen andere 'toeleveranciers van begrafenisondernemers' om de hoogste eer in de begrafeniswereld: de International Funeral Award.

De Lange combineert cello spelen met zingen. Beide studeerde hij aan het conservatorium. Eerst cello, daarna zang. Toen hij zichzelf op de cello begon te begeleiden, bleek hij zijn eigen stijl te hebben gevonden. Meestal is hij op het podium van een theaterof concertzaal te vinden. Maar sinds een jaar of drie speelt hij ook op begrafenissen.

Begrafeniszanger, hoe word je dat? ,,Het is geen beroep waarvoor je een advertentie in de krant zet”, zegt De Lange. ,,Het gaat via via. Maar dan nog is het lastig. Soms zegt iemand, die me op een begrafenis heeft horen zingen, heel enthousiast: 'U moet ook op mijn begrafenis zingen.'

'Nou, doet u het maar rustig aan', zeg ik dan. Het mooiste zou zijn als een grote begrafenisonderneming mij zou propageren.”

Begrafenissen behoren tot de meest persoonlijke momenten van het leven. Toch zijn het meestal voorspelbare uurtjes in ongezellige gebouwen met een praatje en een plaatje. In de kerk zorgt de organist voor muziek, in het uitvaartcentrum gebruikt men meestal bandjes. ,,Zonde”, vindt De Lange. ,,Levende muziek raakt je veel meer. Soms zingt er wel een bekende van de overledene, die dan net wel of net niet in snikken uitbarst. Een professional, die een zekere afstand kan bewaren, kan dat beter doen. Die kan de juiste emotie oproepen.”

Zeker een solostem weet de tranen op te wekken, meent De Lange. Gecombineerd met de cello, het instrument dat het meest met de menselijke stem wordt geassocieerd, zorgt een zanger geheid voor emotionele momenten. ,,Zal ik even een stukje spelen?”, vraagt De Lange gretig. En hij graait zijn cello uit een hoek van zijn keuken en is al begonnen. De veelal Italiaanse liedjes die De Lange schrijft hebben een melancholie en een eenvoud die inderdaad uitstekend passen bij de meditatieve sfeer van een uitvaart. De Lange schrijft geen speciale begrafenismuziek. Hij speelt zijn gewone repertoire. Zijn 'Ave Maria' kan prima bij zo'n gelegenheid, vindt hij. De liedjes die hij voor de geboorte van zijn dochters schreef, speelt en zingt hij net zo makkelijk voor een overledene. Eén keer schreef hij speciaal een lied voor het jong gestorven kind van vrienden. Maar meestal is de tijd voor een begrafenis daar te kort voor.

Psalmen en gezangen wil hij ook best voor zijn rekening nemen. Hij plukt aan de snaren van zijn cello en zingt met zijn prettige tenor een ingetogen 'Evenals een moede hinde...'. ,,Dat zing ik met heel mijn hart, want ik vind die muziek zo mooi.” Hij pakt het liedboek erbij. ,,Kijk deze:

'Eens als de bazuinen klinken...' Of een dankgebed, dat doe ik ook heel graag.”

Domineeszoon De Lange voelt zich kiplekker tussen de rouwenden op een begrafenis. Hij is een geboren 'broodtrooster', zoals Freek de Jonge dat noemt. Hij heeft geen enkele moeite met het verdriet om zich heen. ,,Als ik zo'n kille ruimte van een modern uitvaartcentrum betreed, voel ik dat ik daar wat te doen heb”, zegt hij strijdlustig. ,,Het is mooi om daar te spelen, juist door die aparte sfeer. Het is misschien raar om te zeggen, maar begrafenispubliek is eigenlijk het ideale publiek. Door de situatie komen mensen bij een diepere laag van hun gevoel. Ze zijn daardoor beter te raken, te ontroeren. En dat is toch de reden waarom ik zing.”

De Lange is niet de enige die zich aangetrokken voelt tot de wereld van de dood. Want er zijn maar liefst 97 genomineerden voor de verschillende International Funeral Awards die er zaterdag in België te winnen zijn.

Deze prijs van de Benelux is ingesteld om 'de drempelvrees voor de dood' wat te verminderen en om creativiteit in de sector te stimuleren. Er is een prijs voor de mooiste begraafplaats, het mooiste uitvaartcentrum, de beste service, het beste 'funeraire ontwerp' (plaatsing van de begraafplaats in het landschap) en de beste toeleverancier. In die laatste categorie moet De Lange het opnemen tegen tientallen anderen, bijvoorbeeld rouwclown Van Wijngaarden, de vroegere cliniclown die geswitcht is naar de uitvaarten.

Over zijn eigen begrafenismuziek heeft De Lange nog niet nagedacht. Misschien het langzame deel uit het pianotrio in b-klein van Mendelssohn, mijmert hij. Voor het overige moet een begrafenis volgens hem niet te lang duren. Korte praatjes en een enkel muzikaal moment van 4 tot 6 minuten. ,,Dat moet genoeg zijn om een statement te maken. De rest is alleen herhaling.”

Fotograaf aan het graf? Op de begraafplaats zijn de laatste jaren nieuwe verschijnselen waar te nemen. Wat te denken van een rouwfotograaf of zelfs een filmer? Steeds vaker willen mensen, net als een bruiloft, ook de begrafenis vastleggen in beeld. Als blijvende herinnering.
En internet, kun je daar iets mee bij een uitvaart? Veel Nederlanders hebben daar moeite mee, zocht uitvaartverzekeraar Monuta uit. De begrafenis vastleggen met een webcam? Dat vindt 55 procent van de ondervraagden ongepast.
Condoleren met een elektronisch kaartje via de mail - een e-card - kan écht niet, vindt 38 procent. Een condoleanceregister op internet vindt 27 procent wél een goed idee. Maar 54 procent heeft liever helemaal geen computergebruik rond het overlijden.

Terug naar Biografie